የሐሞት ጠጠር

ሐሞት በጉበታችን ውስጥ የሚመረት እና በሐሞት ፊኛ ውስጥ የሚከማች ምግብ እንዲፈጭ የሚረዳ ፈሳሽ ነው።
የሐሞት ጠጠር በሐሞት ከረጢት ውስጥ ሊፈጠር የሚችል ጠንከር ያለና ጠጣር የሃሞት ክምችት ናቸው።
የሐሞት ጠጠር ምግብ በምንመገብበት ጊዜ የሐሞት ከረጢትታችንን ይዋሃዳል እና ወደ ትንሹ አንጀትዎ የመጀመሪያ ክፍል (ዱኦዲነም) ውስጥ ይሄዳል ።
የሃሞት ጠጠር መጠናቸው ከትንሹ እንደ አሸዋ ቅንጣት እስከ የጎልፍ ኳስ ትልቅ ነው። አንዳንድ ሰዎች አንድ የሐሞት ጠጠር ብቻ ያዳብራሉ፣ ሌሎች ደግሞ ብዙ የሐሞት ጠጠርን በአንድ ጊዜ ያዳብራሉ።

ምልክቶች

የሐሞት ጠጠር ምንም ምልክት ላያመጣ ይችላል። የሐሞት ጠጠር ቱቦ ውስጥ ከገባ እና መዘጋት ቢያመጣ፣ የሚያስከትሉት ምልክቶች እና ምልክቶች የሚከተሉትን ሊያካትቱ ይችላሉ።

• በሆድዎ የላይኛው ቀኝ ክፍል ላይ ድንገተኛ እና የሚያጣድፍ ህመም
• ድንገተኛ እና በፍጥነት የሚያጠናክር ህመም በሆድዎ መሃል፣ ከመሃልናው የደረት አጥንት በታች
• በትከሻ መካከል ያለ የጀርባ ህመም
• በቀኝ ትከሻ ላይ ህመም መኖር
• ማቅለሽለሽ ወይም ማስታወክ
የሃሞት ጠጠር ህመም ከብዙ ደቂቃዎች እስከ ጥቂት ሰዓታት ሊቆይ ይችላል።

በሐኪም መታየት ያለብዎ መቼ ነው ?

የሚያስጨንቁዎት ምልክቶች ካሎት በሀኪም መታየት ይኖርቦታል።

እነዚህ ምልክቶች ካሉ በአፋጣኝ በሃኪም መታየት ይኖርቦታል

• በጣም ኃይለኛ ከመሆኑ የተነሳ ዝም ብለው መቀመጥ ወይም ምንም ምቾት የማይሰጥ የሆድ ህመም
• የቆዳዎ እና የዓይንዎ ኳስ ነጭ ክፍል ቢጫ መሆን
• ከፍተኛ ትኩሳትና ብርድ ብርድ ማለት

መንስኤዎች

የሐሞት ጠጠር እንዲፈጠር የሚያደርገው ምን እንደሆነ ሙሉ ለሙሉ ግልጽ ባይሆንም ብዙ ጥናቶች የሐሞት ጠጠር ብነዚህ ሁኔታዎች እንደሚከሰት ያሳያሉ

• ሃሞት በጣም ብዙ ኮሌስትሮል ከያዘ – በተለምዶብዙ ጊዜ ሐሞት ከጉበታችን የሚወጣውን ኮሌስትሮል ለመሟሟት በቂ ኬሚካሎችን ይይዛል። ነገር ግን ጉበታችን ሀሞቱ ሊያሟሟ ከሚችለው በላይ ኮሌስትሮል ካወጣ፣ ትርፉ ኮሌስትሮል ወደ ክሪስታል እና በመጨረሻም ወደ ጠጠር ሊቀየር ይችላል።
• ሃሞታችን በጣም ብዙ ቢሊሩቢን ከያዘ – ቢሊሩቢን ሰውነታችን ቀይ የደም ሴሎችን ሲሰብር የሚፈጠር ኬሚካል ነው። አንዳንድ ሁኔታዎች ጉበትዎ በጣም ብዙ ቢሊሩቢን እንዲፈጥር ያደርጉታል። የጉበት ሲርሆሲስ ፣የሃሞት መተላለፊያ ትቦዎች ኢንፌክሽን እና አንዳንድ የደም እክሎችን ጨምሮ ከመጠን በላይ የሆነው ቢሊሩቢን ለሐሞት ጠጠር መፈጠር አስተዋጽኦ ያደርጋል።
• የሐሞት ከረጢታችን በትክክል ሀሞቱን ባዶ እያደረገ ካልሆነ – የሐሞት ከረጢታችን ሙሉ በሙሉ ባዶ ካላደረገ ወይም በበቂ ሁኔታ ባዶ ካልሆነ፣ ሐሞት በጣም ሊከማች ይችላል፣ ይህም ለሐሞት ጠጠር መፈጠር አስተዋጽኦ ያደርጋል።

የሃሞት ጠጠር ዓይነቶች

በሐሞት ፊኛ ውስጥ ሊፈጠሩ የሚችሉ የሃሞት ጠጠር ዓይነቶች የሚከተሉትን ያካትታሉ:

•የኮሌስትሮል ሃሞት ጠጠር

• ባለቀለም ሃሞት ጠጠር-እነዚህ ጥቁር ቡናማ ወይም ጥቁር ጠጠሮች የሚፈጠሩት ብዙ ቢሊሩቢን ሲይዝ ነው።

አጋላጭ ሁኔታዎች

የሃሞት ጠጠርን የመጋለጥ እድልን የሚጨምሩ ምክንያቶች የሚከተሉትን ያካትታሉ

• ሴት መሆን
• ዕድሜ 40 ወይም ከዚያ በላይ መሆን
• ከመጠን ያለፈ ውፍረት
• ረጀም ጊዜ የሚያስቀምጥ የአኗኗር ዘዴ
• እርጉዝ መሆን
• ከፍተኛ ቅባት ያለው አመጋገብ
• ከፍተኛ የኮሌስትሮል ምግብ መመገብ
• ዝቅተኛ ፋይበር ያለው አመጋገብ
• የሃሞት ጠጠር የቤተሰብ ታሪክ መኖር
• የስኳር በሽታ መኖር
• እንደ ሲክል ሴል አኒሚያ ወይም ሉኪሚያ ያሉ አንዳንድ የደም በሽታዎች መኖር
• በጣም በፍጥነት ክብደት መቀነስ
• እንደ በአፍ የሚወሰዱ የእርግዝና መከላከያ ወይም የሆርሞን ቴራፒ መድኃኒቶችን የመሳሰሉ ኢስትሮጅንን የያዙ መድኃኒቶችን መውሰድ
• የጉበት በሽታ መኖር

የሚያመጣቸው ተያያዥ ጉዳቶች

• የሐሞት ፊኛ እብጠት- በሐሞት ፊኛ አንገት ላይ የሚያርፍ የሐሞት ጠጠር የሐሞት ከረጢት እብጠት ሊያስከትል (cholecystitis) ይችላል። Cholecystitis ከባድ ህመም እና ትኩሳት ሊያስከትል ይችላል።

•የጋራ የሀሞት መፍሰሻ ቱቦ መዘጋት-የሐሞት ጠጠር ከሐሞት ከረጢት ወይም ከጉበት ወደ ትንሹ አንጀት የሚፈሰውን ቱቦዎች (ቧንቧዎች) ሊዘጋ ይችላል። ከባድ ሕመም ንቢጫ መሆንና እና የሃሞት ቱቦ ኢንፌክሽን ሊያስከትል ይችላል።

• የጣፊያ ቱቦ መዘጋት።የጣፊያ ቱቦ ወደ ትንሱ አንጀት (ዶንዲነም) ከመግባቱ በፊት ከቆሽት የሚወጣ እና ከጋራ የሃሞት መፍሰሻ ቱቦ ጋር የሚገናኝ ቱቦ ነው። የምግብ መፈጨትን የሚረዱ የጣፊያ ጭማቂዎች በቆሽት ቱቦ ውስጥ ይፈስሳሉ። የሐሞት ጠጠር የጣፊያ ቱቦ ውስጥ መዘጋት ሊያስከትል ይችላል ይህም ወደ ቆሽት (የጣፊያ) መቆጣት ሊያመራ ይችላል።

• የሐሞት ፊኛ ካንሰር – የሐሞት ጠጠር ታሪክ ያላቸው ሰዎች ለሐሞት ፊኛ ካንሰር የመጋለጥ እድላቸው ከፍ ያለ ነው። ነገር ግን የሃሞት ከረጢት ካንሰር በጣም አልፎ አልፎ የሚከሰት ካንሰር መሆን ተጋላጭነቱን ዝቅተኛ ያደርገዋል።

የመፈጠር እድሉን የሚቀንሱ መከላከያ መንገዶች

የሚከተሉትን ካደረጉ የሃሞት ጠጠር የመከሰት እድሉን መቀነስ ይችላሉ።

• ምግብን አለማዘግየት – በየቀኑ በተለመደው የምግብ ሰዓትዎ ላይ ቢብውሉ ይመከራል። ምግብን መዝለል የሃሞት ጠጠርን የመፈጠር ዕድሉን ይጨምራል።
• ክብደትን ቀስ ብለው ይቀንሱ ክብደት መቀነስ ከፈለጉ ቀስ ብለው ብሂደት ያድርጉት ። ፈጣን ክብደት መቀነስ የሃሞት ጠጠር አደጋን ይጨምራል። በሳምንት 0.5 እስከ 1 ኪሎ ግራም አካባቢ ለመቀነስ ያስቡ።
• ብዙ ፋይበር የያዙ ምግቦችን ይመገቡ። በአመጋገብዎ ውስጥ እንደ ፍራፍሬ፣ አትክልት እና ሙሉ እህሎች ያሉ በፋይበር የበለጸጉ ምግቦችን ያካትቱ።
• ጤናማ ክብደትን ይጠብቁ – ከመጠን ያለፈ ውፍረት የሃሞት ጠጠርን የመጋለጥ እድልን ይጨምራል። የሚበሉትን የካሎሪዎች ብዛት በመቀነስ እና የአካል ብቃት እንቅስቃሴን መጠን በመጨመር ጤናማ ክብደት ለማግኘት ይስሩ። ጤናማ ክብደት ካገኙ በኋላ ጤናማ አመጋገብዎን በመቀጠል እና የአካል ብቃት እንቅስቃሴን በመቀጠል ያንን ክብደት ለመጠበቅ ይስሩ።

ሕክምና

አብዛኞቹ የሐሞት ጠጠር ያለባቸው ሰዎች የሕመም ምልክቶችን የማያስከትሉ ከሆነ ሕክምና አያስፈልጋቸውም። ዶክተርዎ በህመም ምልክቶችዎ እና በምርመራው ውጤት ላይ በመመርኮዝ የሐሞት ጠጠር አይነቱን ይወስናሉ።

የሐሞት ጠጠር ሕክምና አማራጮች የሚከተሉትን ያካትታሉ:

1. ቀዶ ህክምና -ሃሞትን ከረጢቱን ለማስወገድ ቀዶ ጥገና ሊሰጥ ይችላል። ሃሞት ፊኛ አንዴ ከተወገደ በሃሞት ፊኛ ውስጥ ከመከማቸት ይልቅ ሃሞት በቀጥታ ከጉበት ወደ ትንሹ አንጀት ይፈስሳል።

ለመኖር የሐሞት ፊኛ አያስፈልጎትም፣ እና የሀሞት ከረጢት መወገድ ምግብን የመፍጨት አቅምን አይጎዳውም ነገር ግን ተቅማጥ ሊያመጣ ይችላል፣ ይህም አብዛኛውን ጊዜ ጊዜያዊ ነው።

2. የሐሞት ጠጠርን የሚያሟሙ መድኃኒቶች– በአፍ የሚወሰዱ መድሃኒቶች የሃሞት ጠጠርን ለማሟሟት ይረዳሉ። ነገር ግን የሐሞት ጠጠርዎን በዚህ መንገድ ለማሟሟት ለወራት ወይም ለአመታት ህክምና ሊወስድ ይችላል እና ህክምናው ከተቋረጠ የሃሞት ጠጠር እንደገና ሊፈጠር ይችላል።የሃሞት ጠጠር መድሃኒቶች በብዛት ጥቅም ላይ የማይውሉ እና የቀዶ ጥገና ማድረግ ለማይችሉ ሰዎች ብቻ የተያዙ ናቸው።

መቅረዝ ጠቅላላ ሆስፒታል ቢመጡ የጉበት፣የሃሞት ከረጢትና ትቦ እና የቆሽት ቀዶ ህክምና ሰብ ስፔሻሊስቶች የተማላ ቀዶ ህክምናን ያገኛሉ።

ዶ/ር ሻንቆ ገብሩ የጠቅላላ ቀዶ ህክምና ስፔሻሊስት፣ የጉበት፣የሀሞት ከረጢትና ትቦ፣የቆሽት ቀዶ ህክምና ሰብ ስፔሻሊስት ሀኪም ሲሆኑ ማክሰኞና ሀሙስ ከ10:00-12:00 ይገኛሉ።
ዶ/ር ሄኖክ ተሾመ የጠቅላላ ቀዶ ህክምና ስፔሻሊስት፣ የጉበት፣የሀሞት ከረጢትና ትቦ፣የቆሽት ቀዶ ህክምና ሰብ ስፔሻሊስት ሀኪም ሲሆኑ ሰኞ ከ10:00-12:00 ይገኛሉ።
ዶ/ር ኪሩቤል አበበ የጠቅላላ ቀዶ ህክምና ስፔሻሊስት፣ የጉበት፣የሀሞት ከረጢትና ትቦ፣የቆሽት ቀዶ ህክምና ሰብ ስፔሻሊስት ሀኪም ሲሆኑ አርብ ከ10:00-12:00 ይገኛሉ።

ቀጠሮ ለማስያዝ 0921636465/0952272727 ወይም 6757 ይደውሉ
#MeQrezGeneralHospital
#Cholelithiasis_awareness
#0921636465
#6757
#0952272727